Inspiratiebronnen en eye opener - deel 2: de recente jaren Johan Cruijff
Het boekje ‘Je moet schieten, anders kun je niet scoren' was voor mij een echte eye opener. Henk Davidse verzamelde honderden citaten van ons nationale voetbal icoon Johan Cruijff. Het grappige is: als je de bal nu eens vervangt door de ziekmelding dan blijken er grote overeenkomsten te bestaan tussen het voetbalspel en het ‘spelletje’ verzuimbeheersing.
Zo orakelt Cruijff ‘om te beginnen er is maar één bal en die moet je dus hebben, maar waar het dus omgaat is: wat doe je met die bal ?’. Dat geldt even zo goed voor een ziekmelding. Vaak is trainen op de balcontrole bij een leidinggevende een absolute must en/of kan de passing (van de ziekmelding) in de organisatie sterk verbeterd worden.
Nog zo’n mooie uitspraak: ‘In het voetbal zijn er bepaalde wetten. Één wet is: het middenveld is de weegschaal van je elftal’. Het middenveld in de organisatie wordt gevormd door het midden management, de leidinggevenden. Daar draait de organisatie op. En die spelen ook bij verzuimbeheersing een cruciale rol.
Of neem deze: ‘over een wedstrijd genomen ben ik twee en half à drie minuten aan de bal. Het komt erop aan wat je daarnaast doet. Om het initiatief, waar sta je,wat doe je, wat kan er gebeuren. Dat werken zonder bal( lees ziekmelding) gebeurt veel te weinig’. Prachtig.
Ik heb een elftal uitspraken van Cruijff becommentarieert naar verzuimbeheersing op een A4tje gezet en gebruik deze nog steeds zeer frequent in mijn workshops over verzuimbeheersing. Steeds weer blijkt hoe ijzersterk de metafoor is.
Over Cruijff en leiderschap schreef Pieter Winsemius schreef in 2004 het aardige boek: "Je gaat het pas zien als je het doorhebt. Ook van harte aan bevolen.
Strategisch Coachen
De beste cursus die ik ooit volgde was Strategisch Coachen van psychotherapeut en management consultant Maarten Kouwenhoven. Kouwenhoven borduurt voort op de principes van de Transactionele Analyse (TA), systeemdenken en ethologie. Zijn coachingsmatrix ( feiten, probleem, doel, actie) combineert alles wat een echte werkzaam model moet hebben: het is eenvoudig, doch doordacht; het simplificeert, maar maakt inzichtelijk; het structureert het denken en biedt daardoor oplossingen. Zeer sterk denkgereedschap dus. Zijn handboek ligt daarom altijd onder handbereik om steeds weer even in te neuzen. Verplichte stuff voor elke bedrijfsarts. Ik gebruik de coachingsmatrix regelmatig in smt’s om ingewikkelde casussen door de leidinggevenden te laten analyseren. Dat werkt buitengewoon verhelderend.
Ratten in het organisatie riool
‘Hoe wordt ik een rat? - over de kunst van konkelen en samen zweren - van Joep Schrijvers maakte me blij. Eindelijk iemand die opschreef ( in grappige stijl) wat we allemaal wel weten, maar toch liever niet willen zien: een organisatie is soms gewoon een riool. Een riool met ratten.
Vaak moet ik aan vrienden en/of bekenden uitleggen wat het vak van bedrijfsarts nou eigenlijk inhoud. Mijn kortste samenvatting: de bedrijfsarts is het doucheputje van de organisatie. Want: aan de achterkant van de organisatie – de natuurlijke habitat van de bedrijfsarts – komt alle derrie van de club ooit bij de bedrijfsarts langs. Daarom is een nieuwsjaarsreceptie is dus niet altijd een pretje om te zijn. Je ziet teveel en je weet teveel – zaken die je eigenlijk misschien toch liever niet had geweten of gezien.
Joep Schrijvers boek is een stevig antidotum tegen de de opgeblazen positivo cultuur. Tjakka !
Over onze binnenkamer
De mensenkenners. Dat was tot voor een paar jaar geleden de zakelijke one liner van de Arbo Unie. Ik heb me daar altijd verschrikkelijk aangestoord. Wat een hoogmoed. Iemand die iets van psychologie begrepen heeft weet dat mensen buitengewoon ingewikkeld in elkaar zitten. Weinigen hebben dat mooier beschreven als Irvin D Yalom, Amerikaans west coast psychiater. Mijn favorieten van hem zijn De Therapeut en vooral Therapie als geschenk. In dit laatste boek geeft hij zo’n honderd adviezen aan de hand van kwesties uit de dagelijkse therapeutische praktijk. zoals: hoe obstakels voor groei weg te nemen, de rol van empathie. waarom het werken in het hier-en-nu van belang is, over de risico’s én de zonnige zijden van het vak. Mooie denkstof voor de bedrijfsarts én wat een wijsheid.
Modellenbouwen
Ik heb vroeger altijd graag modelvliegtuigjes uit de Tweede Wereldoorlog in elkaar gezet: Spitfires, Avro Lancasters, en B17 Vliegende Forten. Ik heb iets met modellen. Zo ook met management modellen. Hoe kan je een complexe situatie op hoofdlijn schetsen, hoofd en bijzaken scheiden en toch het inzicht behouden. Intrigrerend vind ik dat. Sommigen modellen spreken me erg aan ( de coachingsmatrix), anderen zeggen mij weinig (de swot analyse).
Mooie overzichtsboeken zijn de laatste jaren verschenen, met name van Berenschot. Maar 75 Management modellen van Marijn Mulders en Models, businessmodellen met body – bedrijfskundige denken en kijken naar organisaties vind ik de prettigste. Deze kunnen de basis vormen voor denkgereedschap voor de organisatie gerichte bedrijfsarts. Met welke modellen kan de bedrijfsarts in de dagelijkse praktijk uit de voeten ? Een terra incognita ligt klaar ter ontsluiting voor de nieuwsgierige bedrijfsarts.
Werkplezier
Bij toeval (?) liep ik tegen het boek De zeven bronnen van arbeidsvreugde op. Toch niet weer zo’n onuitstaanbaar ( als je maar wil – dat is het verschil ) positivo boek schoot door mijn hoofd. Ik bleef hangen op de voorplaat. Verrassend ! Korter en beeldender heb ik de omkering van mijn eigen werk/vak niet vaak gezien. Let op het tegenovergestelde is een oude psychologische wijsheid. En inderdaad vul maar in: Ziekte vs fysiek welbevinden; samenwerkingsproblemen vs collegaliteit; niet gezien worden vs waardering; dysfunctioneren vs goede prestaties, vastlopen vs groei, uitgeblust vs werken met passie en eentonig en stom werk vs hogere zingeving. De bedrijfsarts is meestal gericht op wat niet goed gaat, het pathogene, het negatieve, het probleem of knelpunt. De zeven bronnen van arbeidsvreugde van Kees Kouwenhoven geeft de positieve kant van de arbeidsmedaille weer. Basisboek voor de positieve bedrijfsgezondheidszorg.
